Betina Abi Habib

Utrecht – HKU – Master

Betina Abi Habib
MA Scenography

Betina Abi Habib (1993) maakte een kruising tussen een lezing en een theatervoorstelling. In Baalat and her Double lopen die twee geleidelijk in elkaar over. De eerste akte is een feitelijke verhandeling is over de godin Baalat. In de derde en laatste akte wordt er niet meer over haar gesproken maar is ze een personage dat zich direct tot het publiek richt. Met het veranderende vertelperspectief verschuift ook de benadering van het lichaam in het theater: van vervreemding door ratio naar belichaming door gevoel.

Inspiratie voor het feitelijk gedeelte van de voorstelling dat gericht is op het denken, komt uit het ‘episch theater’ van Bertolt Brecht. Volgens Brecht was theater dat alleen voor vermaak en verstrooiing diende decadent in zijn ‘losgezongenheid’. Dat leidt alleen maar af van de maatschappelijke taak die kunst heeft. Het publiek werd door Brecht bij de les gehouden door interrupties die de illusie van theater doorprikte en door de vervreemding het publiek de nodige afstand bood kritisch te denken. Bij Antonin Artaud vindt Habib een tegengestelde opvatting over theater. Hier is het rituele karakter – meer belichaamd, zo je wil – juist een manier is om een publiek mee te voeren door middel van bedwelmende fascinatie.

In Habibs geboorteland Libanon is de tempel ter ere van godin Baalat als ruïne te bezoeken, een plek waar lang geleden via woordeloze trance verbinding met de godenwereld werd gezocht. Communicatie zonder woorden is een belangrijk onderdeel van het script dat Betina schreef als afstudeerwerk. Als voorbeeld van dergelijke communicatie noemt ze de solidariteit met onbekenden met wie je in één ruimte bent. Zoiets benoemen, als het al uitspreekbaar is, kan het moment verpesten. Clichés zijn voor de kunst een doodzonde.

Habibs voorstelling werd opgevoerd via Zoom, licht ingekort en inhoudelijk wat aangepast nu het oorspronkelijke plan om van de toeschouwers deelnemers te maken lastiger werd. Toch zagen kijkers hoe het idee van theater op de schop werd genomen, niet alleen wat vertelvorm betreft, ook bijna letterlijk. De camera was gericht op de tribune van de zaal, die door Habib en musicus Elsa van der Linden tijdens de voorstelling met beleid werd afgebroken. Alsof het tijdperk van zitten in zaaltjes – naast mensen die je niet kent – werd afgesloten. Het is de vraag hoe letterlijk dit moet worden genomen: betekenen weggeklapte stoeltjes een einde, of wordt er plaats gemaakt voor iets nieuws?

Jorne Vriens

Is kunstcriticus